Ten artykuł jest dostępny także w formie audio i wideo.

Sebastian Borkowski: Cześć, jesteśmy właśnie na drugim dniu Great September. Tutaj z nami jest zespół EABS…

Sebastian Jóźwiak: …oraz Astigmatic Records, jeżeli byśmy chcieli rozszerzyć pytania o całą galaktykę rzeczy, które robimy, to chętnie Wam też opowiemy.

Marek „Latarnik” Pędziwiatr: Czy to zespół, no skromna reprezentacja właściwie.

SB: Ale jednak jest. Jak się Wam podoba na Great September? Już po pierwszym dniu jesteśmy, byliście na jakichś fajnych koncertach, na fajnych konferencjach?

MLP: Byliśmy na swoim koncercie.

Marek „Latarnik” Pędziwiatr, zdjęcie: Wojciech Twarowski

SB: Fajnie było?

MLP: Fajnie było, bardzo.

SB: Ok, potwierdzam też.

MLP: Pora koncertu była taka, tak jakbyśmy próbę grali. Był o 17:30, ale było to warte tego po prostu. Ludzie przyszli, zaskoczenie było spore i zaufanie od ludzi tym lepsze. Byliśmy przed chwilą też na fajnej konferencji. Coś w stylu „Artysto, zadbaj o siebie”. Ale spoko.

SB: Dostaliście jakieś protipy? Czy już wszystko wiedzieliście?

MLP: Jak myślisz?

SJ: Ja uważam, że padło tam bardzo dużo ciekawych pytań i jeszcze więcej ciekawych odpowiedzi. Bardzo lubię chodzić na takie spotkania, dlatego że wtedy jak w zwierciadle mogę rozkminiać, czy myślę tak samo, czy może odrobinę inaczej, więc wymiana doświadczeń jest bardzo ważna. I miałem wrażenie, że gdybym usiadł między panelistami musiałbym się powtarzać.

MLP: Bardzo mógłbym powiedzieć rel. Silna ekipa była, każdy z innej bańki. Szczególnie Tomek Makowiecki, ciekawa postać, który liznął tego starego polskiego show biznesu. Na dzień dobry podpisał kontrakt na pięć płyt z dużą wytwórnią. Co właściwie, nie wiem, jak można tak mechanicznie po prostu traktować artystę.

SJ: Ewidentnie miał zostać zmonetyzowany przez majorsa i jeżeli jesteście młodym artystą, to Tomek zdradził, żebyście tego nie robili i czytali przede wszystkim umowy, które zawieracie. Więc dla niektórych, którzy dopiero stawiają pierwsze kroki w takim świecie muzyki, to to jest rada numer jeden.

SB: Czytanie umów to chyba generalnie rada numer jeden w życiu. (śmiech)

SJ: Tak, a poza tym na panelu również była Magda Angulska, która zajmuje się zespołem, który prawdopodobnie w Radiu Aktywnym również często będzie można usłyszeć – Kosmonauci.

SB: Jak najbardziej.

SJ: Polecamy.

MLP: Czy USO 9001.

SJ: Zresztą dzisiaj również będą Kosmonauci o 23:00 na Great September, więc być może również tam się pojawimy, a wcześniej Jazz Cats, więc dla miłośników jazzu dzisiaj na Great September bardzo dużo rzeczy. I to jest fajne, że na takim festiwalu jest miejsce dla młodego, ciekawego jazzu albo muzyki improwizowanej, prawda Marek?

MLP: Tak powinno być po prostu, żeby ludzie się coraz mniej bali tego jazzu. Słowa jazz, na które jest jakaś alergia, nie?

SJ: Tak, wydaje mi się…

MLP: Jazz równa się ucieczka.

SJ: Wydaje mi się, że Artur Rojek akurat robi bardzo dobrą robotę dla tego gatunku i okolic, że oswaja publiczność z taką muzyką i dlatego później nie będzie problemu, żeby takie zespoły występowały na Offie. Chociaż Off akurat jest bardzo progresywnym od lat festiwalem, więc tutaj może w drugą stronę, że publiczność Great September tak naprawdę ma okazję zderzyć się z czymś, co na co dzień nie leci w radiu. No, chociaż przepraszam bardzo, bo w rozgłośniach studenckich właśnie tam idzie nowe, zawsze świeże.

SB: Nowe, niszowe.

SJ: Dokładnie.

Olaf Węgier z EABS, zdjęcie: Wojciech Twarowski

SB: Eabs i Kosmonauci, USO 9001, to są definitywnie tacy propagatorzy rapu trochę. Nie rapu, tylko jazzu… (śmiech) …na polskiej scenie. Ale tutaj było miło, poleciliście zespoły fajne. A ja bym się chciał dowiedzieć, czy właśnie EABS ma jakieś beefy z jakimiś muzykami, z jakimiś zespołami?

MLP: Nie.

SB: Na pewno?

MLP: A ktoś ma z nami beef?

SB: No właśnie nie wiem.

SJ: Jakbyśmy się mieli szczególnie zapytać, co lubimy lub nie lubimy, to pewnie byśmy szczerze mogli też odpowiedzieć, tylko to nie byłoby w ramach beefu. Bo my generalnie lubimy wszystkich ludzi, ale niekoniecznie możemy lubić po prostu muzykę. Ale wtedy będziemy rozmawiali o konstruktywnej krytyce. Nam też chyba nie za bardzo by wypadało mówić o tym, że ktoś jest na przykład gorszy, czy coś takiego. Ja mógłbym sobie dać większe prawo, dlatego że często pod ocenę dostaję dema do wytwórni. Ale ci artyści się wtedy dowiadują bezpośrednio tego, no bo w mailach otrzymują jakby rady od nas, co by może było fajnie zrobić, żeby nas to bardziej zaciekawiło.

MLP: Ale nikt się nie wyżywa na tych ludziach, którzy jednak wysyłają te rzeczy.

SJ: Ale Marek, możemy zrobić tutaj odrobinę kontrowersji i wydaje mi się… Z czym możemy mieć beef?

MLP: Hm?

SJ: Ja na przykład powiem za siebie najpierw, a może ty się ze mną w dyskusję wedrzesz. Ja mam niezgodę i bardzo duży beef ze sceną, z której się trochę wywodzę i która mnie wychowała, czyli ze sceną hip-hopową, która zmieniła się w scenę rapową. Dlatego, że bardzo dużo elementów tej muzyki staramy się inkorporować do muzyki Błota czy EABS. I ja pamiętam początki kultury hip-hopowej w Polsce, a dzisiaj trochę nie chciałbym mieć z nią nic do czynienia. Bo ona się tak wypłukała i jest tak ohydna momentami. I również uwidacznia to dokument Netflixa na temat rapu, że po prostu nie chcesz przykładać do tego ręki. Więc ja bym miał beef z hip-hopem ogólnie.

MLP: Dla mnie w ogóle możliwość zaproszenia rapera na nasze płyty jest granicząca z niemożliwym właściwie. Bo to, że robimy muzykę instrumentalną, w takim gronie w jakim robimy, że czujemy się i stawiamy na jakąś oryginalność, nie kserujemy, ta muzyka mimo, że jest instrumentalna, to ma też jakieś przesłanie, chociażby w tytułach czy w intencji grania, to dla mnie to już jest wystarczający hip-hop.

SB: A kogo byście zaprosili z takiej mainstreamowej polskiej sceny rapowej?

MLP: Właśnie nikogo.

SB: Ale jakbyście tak musieli, jakbyście zostali przyparci do muru.

SJ: No to, ja bardzo chętnie powiem, bo w sumie dlaczego nie. Mieliśmy okazję nawet na jednym takim festiwalu zrobić reinterpretację utworów Fisza z Fiszem i to było w porządku. Fisz jest do dzisiaj artystą, który ma coś do powiedzenia, to jest bardzo ważne. Jeżeli chodzi o kulturę hip-hop, on też pewnie gdy usiadłby z nami miałby dużo do powiedzenia na temat tego, dlaczego trochę z niej odszedł, kiedy z niej wyszedł. Bo wiemy jak brzmiała płyta Polepiony, a w co później się zamieniało Tworzywo i gdzie dzisiaj jest. No, ale właśnie Fisza można potraktować szerzej jako artystę, więc współpraca z takimi ludźmi jest inspirująca. Ale ja bym powiedział o tym, że chętnie zderzyłbym się z Belmondziakiem.

SB: Okej.

SJ: Znam, szanuję i lubię. Żałuję, że musi się borykać z wieloma problemami, o których dzisiaj właśnie było na panelu, czyli jak radzić sobie samemu ze sobą. Ale uważam, że jest jednym z najciekawszych raperów w Polsce ze względu na podejście do języka, zabawy słowem, głosem, który obdarzył go los i też sposobem rapowania. Nie wiem Marek, co Ty sądzisz?

MLP: Ja się wypowiedziałem o tym temat, mi nie zależy na raperach. Belmondziak jest spoko, bardzo cenię za oryginalność. To jest jeden z niewielu takich oryginalnych głosów w polskim rapie. Może by to wypaliło. To, że występowaliśmy, nie nagraliśmy nic, ale występowaliśmy też właśnie z Fiszem, to był taki dokument szacunku do tego artysty, który gdzieś się wyniósł ponad ten cały hip-hop, ponad tę całą otoczkę biznesową, którą doświadczamy teraz. Mam jakiś taki wewnętrzny bunt po prostu.

SJ: Ale jeżeli chodzi o Belmondziaka, to wyszliśmy od beefu z rapem. Ja nawet nie mówię o hip-hopie, bo hip-hopu już po prostu nie ma. Ta kultura umarła i nikt jej nie kultywuje.

SB: Nie uważacie, że jest jakaś taka scena właśnie? Że rodzi się taka undergroundowa, rapowa? Jakaś TONFA…

SJ: No tak, oczywiście. Oni są i być może się pojawią. Tylko w przypadku, kiedy masz cztery zespoły na krzyż, to nie możesz mówić o scenie. To jest jakby generalnie problem. A w swojej masie autotunowcy i raperzy, czy tam melorecytatorzy wymieniają tylko nazwy marek. Więc o czym my mówimy. A chodzi też o to, że kiedy ja myślę o hip-hopie i przypominam sobie właśnie utwór Xeroboj, Molesty na przykład, no to oni jakby zaszczepiali nam małolatom wtedy jakby to, że musisz szukać własnego głosu i swojego stylu. Ja mam wrażenie, że 95% artystów w Polsce o takim podstawowym czymś zapomina i jest kserem tego, co jest gdzieś na zachodzie.

SJ: A Belmondziak stwarza coś, co jest jakby lokalne tutaj. Dla mnie nie ma, że ja bym znalazł odpowiednik czegoś takiego w Stanach. Bo po pierwsze znalazł sobie producenta typu Expo 2000, który również ma jakby swój lot, jeżeli chodzi o produkcję bitów. A w dodatku jego rap jest osadzony w realiach centralnoeuropejskich z całym bagażem doświadczeń i nie stara się udawać nikogo. I za to jest dla niego największy szacunek.

SB: Trudno się nie zgodzić, tutaj padły miłe słowa, ale rozmawialiśmy o beefach. I ostatnio ludzie sobie przypomnieli o takim jednym beefie za sprawą pewnego reunionu. I chciałem się Was spytać, po której stronie barykady Wy jesteście? Jesteście za Oasis czy za Blur’em?

MLP: Ja mam małą wiedzę o tym beefie, nawet nie wiedziałem. Jeśli miałbym wymienić w ogóle kogokolwiek, to bym wymienił Oasis, bo mam dobre wspomnienia z tym faktem. Z bardzo dawnych czasów, jak nagrywałem teledyski na kasety wideo. Bardzo mi zrobił wtedy numer Morning Glory i jak go słyszę, to dobrze mi się robi. A z Blur nie mam takiego czegoś.

SJ: A ja myślałem, że chodziło o beef między braćmi Gallagher.

SB: Nie, tak między Damonem bardziej… [a Liamem]

SJ: Tak, to ja nie wiem na czym ten beef polegał, ale jeżeli…

SB: Nienawidzili się.

SJ: Aha, no to, ale teraz na tym mają wspólną trasę, tak? I to jest jakby najśmieszniejsze?

SB: Nie, nie.

SJ: Nie mają? Aha. Ale mogliby mieć.

SB: To by było śmieszne, tak.

SJ: To by było ciekawe. Ale Marek, co mnie ciekawi, ja bym był team Blur, czyli mielibyśmy pierwszą sytuację, w której byśmy się nie zgodzili. Ale ja dlatego, że bardzo mocno grałem w FIFĘ 97 albo 98 i tam był ten ikoniczny numer łuu huu. A poza tym Damon to Gorillaz, więc Gorillaz to już znowu bliżej tego wszystkiego, więc no sorry.

MLP: No, ale Blur, wiesz, od Gorillaz jednak jeszcze, wiesz, trochę… Gorillaz to jest szerszy, obszerniejszy temat, nie? Jakbym miał wybierać między Gorillaz a Oasis, no to wybrałbym Gorillaz, ale między Blur a Oasis…

SJ: Ja wiem, ale wiesz, jakbyś miał Windowsa 98 i wiedziałbyś, że odpalasz tę FIFĘ kolejny raz i słyszysz ten numer, to nigdy byś nie wybrał… Ale to jest skrzywienie piłkarskie, więc po prostu tak to wygląda.

SB: Tak to wygląda. Jeszcze ostatnie pytanie mam dla Was. Jeśli mielibyście wybrać między synem, który słucha Eryka Moczko, a córką, która słucha Edyty Bartosiewicz, to co byście wybrali?

SJ: Ach, teraz rozumiem to pytanie. Ty rozumiesz?

MLP: Nie.

SJ: Możesz powtórzyć? Dla Marka? Bo chodzi o to, że trochę tak jak Ty byś spłodził potomka i byś miał syna, który słucha czegoś, o czym nie masz pojęcia, albo córkę, która słucha czegoś, co było dawniej, to kogo byś bardziej kochał?

MLP: Kocham wszystkie dzieci. (śmiech)

SB: Peace and love.

MLP: Tak, tak jest. Nieważne, to jest znak pokoleń, a można zawsze poszerzać świadomość każdego pokolenia. Nieważne, no takich rzeczy się słuchało. Za moich czasów słuchałem równocześnie Majki Jeżowskiej, Michaela Jacksona i Cypress Hill. Był taki moment, że miałem wybór i tak jest też teraz, i masz jeszcze szerszy wybór. Nie wiem, nawet nie będę wymieniał, bo…

SB: … pomiędzy Erykiem Moczko i Edytą Bartosiewicz. (śmiech)

MLP: I teraz zastanów się, może ktoś Ci pomóc podjąć tę decyzję albo możesz zostać sam sobie.

Jakub Kurek, w tle Marcin Rak. Obaj z EABS, zdjęcie: Wojciech Twarowski

SJ: Myślę, że gdyby była taka rodzina i byłaby córka i syn, to oni by mimo wszystko byli ofiarami tego, czego słuchali ich rodzice. Więc trzeba byłoby zadać pytanie, co oni robią w tym domu, że jest Edyta i ten Eryk Moczko. Więc może po prostu fajnie byłoby, gdyby rodzice mieli fajne płytoteki, które by zajawiały dzieci do tego, że później będą miały dobre podglebie pod dalszą edukację swojego gustu, że tak powiem.

SJ: Mój ojciec słuchał progresywnego rocka i nie wiem, czy jak miałem 10 czy 8 lat, lubiłem tej muzyki słuchać, ale dzisiaj bardzo mocno eksploruję, nie przełączam Queen na przykład, albo YES. Jak z Markiem raz zrobiliśmy audycję, to poświęciliśmy całe dwie godziny na eksplorowanie białej muzyki, której nigdy nie słuchaliśmy. Postanowiliśmy sobie zrobić challenge wybrania wspaniałych utworów, które wywodzą się z gatunków, które zazwyczaj omijaliśmy, prawda?

MLP: No, i to była podróż, otwarcie.

SB: Jakieś polecenia macie? Coś odkryliście nowego?

MLP: Polecenia? No z nowych rzeczy, nie wiem, na przykład Eddie Chacon, to jest taka wiekowa postać, ale po latach wydał album. I to jest jakby dla mnie to jest spirytualna biała muzyka, biały blue-eyed soul.

SJ: To jest też duże zaskoczenie, nie wiem, czy interesowałeś się kiedyś Stones Throw Records, ale my generalnie jako fani Mad Liba, MF Dooma i jakby takich alternatywno-rapowych rzeczy mocno zawsze śledziliśmy tą wytwórnię. I najnowsza płyta Eddie’ego Chacona właśnie wyszła tam, a Eddie był znany z duetu Charles & Eddie, który można na przykład usłyszeć w Radiu Złote Przeboje w piosence Would I Lie To You. Wiesz, i sobie nie pomyślałbyś, że gość zrobi taką płytę, która po prostu jest jakby elektryzująca i nawiedzająca w jakiś sposób, bo no rozpieprza czachę generalnie, a jest spokojna.

MLP: Tak jest, bo jest takim głosem po prostu doświadczonego człowieka. Był kiedyś ten duet, właśnie Charles & Eddie, Charles był przyjacielem Eddie’ego i odszedł nagle. I potem [Eddie] zawiesił swoją karierę właściwie, i powrócił jakby z taką melancholijną siłą i prawdą w muzyce dojrzałą.

SJ: Jeżeli możemy coś Wam doradzić, to szukajcie prawdy w muzyce, szukajcie oryginałów, nie dajcie się nabrać na podróbki, bo to po prostu szkoda Waszego czasu. Słuchajcie muzyki na żywo, chodźcie na koncerty i nie traćcie czasu na rzeczy niepotrzebne.

SB: I tym pięknym mottem możemy skończyć naszą piękną rozmowę. Dzięki wielkie, że byliście z nami.

MLP: Dzięki.

Transkrypcja wywiadu: Michał Pawlak

5 listopada 2024

Publicystyka